ماژول رایگان حسابداری مالی تراز سامانه همراه دوست‌داشتنی سازمانهای مردم نهاد
خدمتی بی‌نظیر برای ارتقای عملکرد مالی سمن‌ها
NGO چیست؟ قرن بیست و یکم، عصر درخشش سازمانهای غیردولتی Non-governmental organization و مردم‌نهاد است. دوره‌ای که کنشگری و تاثیرگذاری سازمانهای مردم‌نهاد و غیر دولتی به اوج رسیده و هر روز بر تعداد این سازمانها افزوده می‌شود .
دولت‌ها در گذر زمان متوجه شدند که امکان هدایت و مدیریت کلیه امور را نداشته و باید مسئولیت‌ها را واگذار کنند، چون تجربه نشان داده بود که دولت‌ها کارنامه خوبی در انجام پروژه‌ها ندارند و باید میزان تصدی‌گری خود را با ایجاد حلقه‌های واسط همچون سازمانهای مردم‌نهاد کاهش دهند.
وجود تجربیات جهانی موجب شد تا هر روز نقش سازمانهای مردم‌نهاد (سمن) تقویت شود. سازمان‌هایی که برای دستیابی به اهداف اجتماعی، مدنی، اخلاقی، زیست محیطی و تامین رفاه مردم و کمک‌رسانی تشکیل شده بود. در واقع این سازمانها حلقه واسط بین مردم و دولت بوده و ضمن انتقال مشکلات به دولت از یک سو و برخورداری از اقبال اجتماعی، توانست قدرت چانه‌زنی خود را افزایش دهد.
این سازمانها رویکردی غیرانتفاعی داشته و به هیچ عنوان نمی‌توان اهداف «کسب و کاری» و «تامین منافع شخصی» را برای آنها متصور شد. این سازمانها برای تحقق «خیر جمعی» و« تامین منافع اجتماعی» تلاش می‌کنند. سازمان‌هایی که با هدف بهبود وضعیت محیط زیست و گردشگری در کشور، کمک‌های درمانی به بیماران خاص در حوزه سلامت، تشویق گروه‌ها و مردم به رعایت حقوق بشر و حقوق جانوران در جامعه، بالا بردن سطح رفاه قشرهای محروم و آسیب‌پذیر اجتماع با مطرح ساختن یک برنامهٔ مشترک و دسته جمعی و آگاهی‌رسانی به طبقات مختلف جامعه، کمک به معتادان در حوزه آسیب‌های اجتماعی در کشور، کمک به زلزله‌زدگان، کمک به تهیه جهیزیه، کمک برای آب‌رسانی ، کمک به جنگ‌زدگان، کمک به بیماران ام. اس، کمک به آزادی زندانیان، کمک به زنان بدسرپرست، کمک به کودکان کار تشکیل شده و تلاش دارد تا اهداف اجتماعی را محقق کنند و در این راستا بهره‌ای از «منفعت فردی» نمی‌برند.
اصل مهم و بنیادین در این سازمانها «غیر دولتی بودن» است. این اصل بنیادین همواره باید محترم شمرده شود و هیچگاه مخدوش نشود. البته دریافت کمک‌های دولتی، اصل غیردولتی بودن NGOها را زیر سوال نمی‌برد.
وجه تمایز NGO ها یا سازمانهای مردم‌نهاد
مهمترین اصل برای شناسایی سازمانهای غیردولتی برخورداری از شاخص‌هایی همچون عضویت داوطلبانه درNGO ؛ تعیین اهداف و فعالیتها بر اساس مشورت و همفکری اعضا؛ روابط افقی اعضاء و برابری حقوق؛ واسطه میان مردم و دولت، غیرانتفاعی بودن، مدیریت دموکراتیک و مشارکتی، غیرسیاسی بودن، خودگردان بودن، معافیت مالیاتی است.
سازمانهای مردم‌نهاد غیردولتی و داوطلبانه یا NGO ها
سازمانهای غیردولتی می‌تواند در بعد محلی، ملی و بین‌المللی فعالیت کنند. در مورد حوزه کاری محدودیتی وجود ندارد همچنانکه حوزه‌هایی همچون فرهنگی-اجتماعی، آموزشی-پژوهشی، مذهبی، زیست محیطی، انسان دوستانه، خانواده دوستانه، حقوق بشر را دربرمی‌گیرد.
فعالیت این سازمانها در در اصل ۲۶ قانون اساسی به رسمیت شناخته شده است. بر طبق این قانون، احزاب، جمعیت‌ها، انجمن‌های سیاسی و صنفی و انجمن‌های اسلامی یا اقلیتهای دینی شناخته‌شده آزادند، مشروط به این که اصول استقلال، آزادی، وحدت ملی، موازین اسلامی و اساس جمهوری اسلامی را نقض نکنند. هیچ‌کس را نمی‌توان از شرکت در آنها منع کرد یا به شرکت در یکی از آنها مجبور ساخت.
هیات مؤسس NGO ها
افراد جامعه با توجه به علایق فردی امکان دارد که قصد ایجاد یا همراهی با یک سازمان مردم‌نهاد را داشته باشند تا به این ترتیب بتوانند در راستای «تحقق خیر اجتماعی» گام بردارند. فارغ از قرارگیری افرادی با «علایق و اهداف مشترک» در کنار یکدیگر، این سوال مطرح می‌شود که افراد برای ثبت سازمان غیردولتی مردم نهاد باید به چه مرجعی مراجعه کنند. در حال حاضر و بر اساس آیین‌نامه مصوب دولت تنها مرجع صدور مجوز برای شبکه‌های تخصصی سازمانهای مردم نهاد، وزارت کشور است. البته ثبت خیریه در سازمان بهزیستی هم صورت می‌گیرد که فرایند مستقلی دارد.
اعضای هیأت موسس سازمان مردم‌نهاد، حداقل پنج نفر بوده و باید واجد ویژگی‌های مندرج در ماده ۱۷ آیین‌نامه تشکل‌های مردم نهاد همچون داشتن حداقل هجده سال سن تمام؛ تابعیت جمهوری اسلامی ایران؛ التزام به قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران؛ عدم وابستگی به احزاب و سازمانها وگروههای غیرقانونی؛ نداشتن محرومیت از حقوق اجتماعی به موجب حکم دادگاه باشند.
براساس ماده ۲۰ آئین‌نامه اجرایی تاسیس و فعالیت سازمانهای مردم نهاد، هیات موسس برای دریافت پروانه فعالیت باید ضمن تکمیل فرم تقاضا نامه، تصویر مدارک هویتی هیات موسس؛ اساسنامه سازمان و اولین صورت‌جلسه هیات موسس را ارائه کند.
آیین‌نامه اجرایی NGO ها
هر سازمان مردم‌نهاد برای شروع فعالیت کاری خود نیازمند تدوین یک آیین‌نامه اجرایی است. در این آیین‌نامه اهداف سازمان؛ موضوع فعالیت؛ مدت فعالیت؛ مرکز اصلی فعالیت؛ نحوه ایجاد شعب؛ ارکان و تشکیلات سازمان، نحوه انتخاب، شرح وظایف و اختیارات و مسئولیت‌های آنها؛ صاحبان امضاهای مجاز؛ شرایط پذیرش عضو؛ منابع تامین درآمد و دارایی؛ نحوه تغییر و تجدید‌نظر در اساسنامه؛ نحوه انحلال؛ مشخص ساختن وضعیت دارایی‌ها پس از انحلال؛ محدوده جغرافیایی فعالیت سازمان باید به صورت دقیق مشخص شده باشد.
فرآیند ثبت NGO ها
گام نخست شروع فرآیند ثبت سازمان غیردولتی، مستلزم مراجعه به معاونت امور سازمانهای مردم نهاد وزارت کشور به نشانی (http://saman.moi.ir) است. در گام دوم باید گزینه فرآیند خدمات الکترونیکی/ تاسیس/ درخواست تاسیس سازمانهای مردم نهاد/ تکمیل فرم الکترونیکی درخواست صدور پروانه تاسیس سازمان مردم نهاد/ ثبت اطلاعات درخواستی و دریافت کد رهگیری را انتخاب و تکمیل کرد تا پایان تکمیل و ارسال کد رهگیری امکان رسیدگی به درخواست متقاضی وجود ندارد. در گام سوم، باید مدارک درخواستی از سوی متقاضی به دبیرخانه هیئت نظارت بر سازمان های مردم‌نهاد به منظور استعلام از نیروی انتظامی، دادگستری، اطلاعات و دستگاه تخصصی ارائه شود.
در گام چهارم، مراجعه به سامانه اینترنتی ثبت شرکتها به نشانی http://irsherkat.ssaa.ir است. در گام پنجم باید وارد قسمت پذیرش تاسیس شد و ضمن تکمیل فرم الکترونیکی بر اساس مدارک موجود اقدام کرد و شماره پیگیری را دریافت کرد. در گام ششم، ارسال مدارک مربوطه پس از تایید اطلاعات توسط سایت اداره ثبت شرکتها، در گام هفتم پروانه تاسیس صادر می‌شود. پروانه فعالیت سازمان مردم‌نهاد از سوی وزارت کشور و به امضای وزیر کشور صادر شده و در آن نوع فعالیت به صورت دقیق مشخص شده است در این پروانه به «مدت اعتبار و محدوده جغرافیایی فعالیت» هم اشاره شده است. در گام هشتم، فعالیت سازمان مردم نهاد توسط دبیرخانه هیئت نظارت پس از درج در روزنامه رسمی شرکتها آغاز می‌شود.
معافیت مالیاتی
سازمانهای مردم‌نهاد به شرط رعایت مقرراتی مشمول معافیت مالیاتی ماده ۱۳۹ قانون مالیات‌های مستقیم می‌شوند. ثبت شخصیت حقوقی؛ اخذ مجوز (پروانه فعالیت ) از مراجع قانونی ذیربط ؛ تصریح اساسنامه بر مفاد ماده ۱۳۹ ق . م . م ( ماهیت غیرانتفاعی و پیگیری امورعام المنفعه ، حق معامله و برداشت شخصی ، تعیین تکلیف اموال قبل و بعد از انحلال)؛ افتتاح حساب بانکی و انجام کلیه امورمالی از طریق بانک؛ تشکیل پرونده دراداره امور مالیاتی محل اقامت بلافاصله بعد از دریافت پروانه فعالیت و اخذ شماره اقتصادی؛ تعیین ناظر مالی توسط اداره دارای؛ تسلیم اظهارنامه مالیاتی درپایان هرسال مالی توسط سمن؛ تمرکزکلیه فعالیتها در چهارچوب موضوع فعالیت و اهداف مندرج دراساسنامه مصوب و عدم انجام فعالیتهای تجاری صرف باید اجرایی شود تا سازمان مردم نهاد (سمن) مشمول معافیت مالیاتی شود.
سازمانهای مردم‌نهاد پس از اخذ پروانه فعالیت و ثبت حقوقی، جهت استفاده از معافیت مالیاتی باید به دفاتر سازمان امور مالیاتی مربوطه مراجعه و اظهارنامه مالیاتی را تسلیم کنند. پس از تسلیم اظهارنامه مالیاتی به همراه مدارک مثبته دال بر فعالیت عام‌المنفعه و غیر انتفاعی مثل اساسنامه و پروانه و سند ثبت سازمان، کارشناسان سازمان امور مالیاتی پس از بررسی و تایید فعالیت غیردولتی و عام‌المنفعه و غیرانتفاعی سمن، نسبت به صدور معافیت مالیاتی برای سازمان مردم نهاد اقدام می‌کنند. در صورت عدم مراجعه سمن به دفاتر امورمالیاتی و عدم تسلیم اظهارنامه مالیاتی، تخلف محرز می‌شود. در نتیجه، منجر به تعیین بدهی برای سمن از سوی دفاتر امور مالیاتی خواهد شد. لذا سازمانهای مردم‌نهاد جهت استفاده از معافیت مالیاتی حتما باید نسبت به ارایه اظهارنامه مالیاتی اقدام کنند.
ضرورت سازماندهی NGO ها
ضرورت برخورداری از معافیت مالیاتی مستلزم «مدیریت درست ساختار مالی و حسابداری» شرکت است تا در زمان مناسب اظهارنامه مالیاتی ارسال شود. برخورداری از یک ساختار دقیق مالی و حسابداری نیازمند این است که سازمانهای مردم‌نهاد از ماژول‌های حسابداری بهره بگیرند تا ضمن محاسبه دقیق امور مالی خود بتوانند سیستم مالی را سازماندهی کرده و آن را بر اساس شاکله درستی بنا کنند.
تحقق این هدف مردم در سازمانهای مردم‌نهاد مستلزم برخورداری از ماژول‌های عمومی حسابداری است. هزینه گزاف خریداری این ماژول‌ها به چالش مهمی تبدیل شده است. وجود چنین چالشی موجب شده تا سمن‌ها زمان بازسازی و سازماندهی ساختار مالی را به تعویق بیاندازند.
این بی‌توجهی پس از گذشت مدت زمانی، به ساختار مالی سمن آسیب رسانده و حتی امکان دارد که بستری را فراهم کند که سمن نه تنها از معافیت مالیاتی برخوردار نشود بلکه بدهی مالیاتی را متوجه سمن کند.
در چنین شرایطی شرکت نرم افزاری تراز سامانه در راستای عمل به مسئولیت اجتماعی، فرصتی را فراهم کرده است که سمن‌ها همچون شرکت‌های دانش‌بنیان و استارت‌آپ‌ها بتوانند از ماژول عمومی رایگان حسابداری مالی استفاده کنند و بتوانند ساختار مالی خود را اصلاح کنند.
البته دریافت امکانات بهتر مستلزم خرید ماژول‌های تخصصی است، اما واقعیت این است که یک سازمان مردم‌نهاد ضمن بهره‌گیری از ماژول رایگان حسابداری و به کارگیری یک حسابدار می‌تواند به شرایط مالی و حسابداری سازمان نظم بخشد. در این صورت امکان ندارد که حساب‌های مالی سازمان به هم بریزد و انجام امور حسابداری به کابوس بزرگ سمن‌ها تبدیل شود.
آخرین دیدگاه‌ها